Bracia Pawelscy - Fabryka Wyrobów Galanteryjno-Metalowych, Przyborów Fryzjerskich, Toaletowych i Fotograficznych - Warszawa
Ze wstępu:
Niniejszy cennik jubileuszowy oddajemy do łaskawego użytku P.T. Klienteli w chwili dla nas bardzo doniosłej. W roku bieżącym obchodzimy jubileusz 50-lecia naszej fabryki. Gdy z perspektywy lat pięćdziesięciu przyjrzymy się naszemu dorobkowi na polu produkcji krajowej, z dumą stwierdzimy, że dokonaliśmy dzieła wielkiej miary.
W zaraniu naszej działalności rynek polski opanowany był całkowicie przez przemysł zagraniczny. Wytwórczość nasza obejmowała wówczas nieliczne artykuły z dziedziny zwykłej galanterii metalowej, zaś urządzenia fabryki były zupełnie prymitywne.
Dzięki ciągłym ulepszeniom technicznym, rozszerzaliśmy z biegiem czasu zakres naszej produkcji, zdobywając stopniowo i systematycznie rynek krajowy.
Już w roku 1903 zakładamy, nieistniejącą dotąd w kraju, nową gałęź przemysłu: przybory toaletowo-fryzjerskie i rozpylacze ...
Rok 1922. Fabryka zostaje zaopatrzona w maszyny najnowszego typu, następuje mechanizacja z zastosowaniem nowoczesnych środków produkcji, dzięki czemu zaznacza się w szybkim tempie rozkwit całego przedsiębiorstwa.
W roku 1925 wprowadzamy dział szczotek i pędzli do golenia oraz pasów do ostrzenia brzytew, w roku następnym nowy zupełnie dział rozpylaczy szklanych.
W roku 1931 uruchomiliśmy jedną z pierwszych chromowni w kraju.
Rozwijając dział przyborów fotograficznych, wypuszczamy równocześnie na rynek krajowy w roku 1935 polski aparat fotograficzny "Korona", który jedna sobie uznanie szerokich rzesz fotoamatorów i świadczy o wysokim poziomie naszej produkcji w każdej dziedzinie (...).
Bracia Pawelscy
Okładka katalogu Braci Pawelskich - Fabryki Wyrobów Galanteryjno-Metalowych, Przyborów Fryzjerskich, Toaletowych i Fotograficznych wydanego w 1937 roku z okazji jubileuszu 50. lecia działalności
Początki firmy noszącej w latach 30. ubiegłego wieku nazwę Bracia Pawelscy sięgają 1887 roku. Dzieje pierwszych lat jej działalności trudne są do odtworzenia. Wydana na rok 1911 księga adresowa Przemysł Fabryczny w Królestwie Polskim wymienia istnienie dwóch firm których właścicielami były osoby noszące nazwisko Pawelski. W księdze tej, pod pozycją 1997 wpisano: Pawelscy Bracia - Fabryka łyżek amerykańskich i grzebieni metalowych mieszcząca się w Warszawie przy ul. Gęsiej 30, natomiast pod pozycją 1998 wymieniono: I.L.Pawelski - Fabryka galenterji metalowej. Księga adresowa zawiera kilka informacji o fabryce I.L.Pawelskiego a mianowicie: firma powstała w 1894 roku, prowadziła działalność w Warszawie przy ul. Muranowskiej 16, przy ul. Nalewki 35 mieścił się jej zarząd, kierownikiem technicznym był N. Pawelski natomiast kierownikiem handlowym H. Pawelski. Firma zatrudniała 25-30 robotników, uzyskiwała przybliżony obrót w wysokości 20.000 rubli, wywóz do Cesarstwa stanowił 50% [produkcji], wytwórnia wyposażona była w silnik elektryczny o mocy 2 k. i produkowała wyroby Metalowe galanteryjno-fryzjerskie oraz zamki do woreczków. Z całą pewnością obie wymienione w księdze adresowej z 1911 roku firmy były ze sobą powiązane.
Kolejna wzmianka o wytwórni pochodzi z 1915 roku, kiedy to na łamach Kurjera Porannego zamieszczono następujące ogłoszenie: Ważne dla dostawców wojskowych - Szkiełka z oprawą do respiratorów wyrabia I.L. Pawelski mający siedzibę przy ul. Nalewki 35.
Przewodnik Przemysłu i Handlu Polskiego na rok 1926 wymieniał założoną w 1923 roku spółkę o nazwie Bracia Pawelscy - Fabryka Wyrobów Metalowych, którą tworzyli Noech Pawelski, Salomon Pawelski oraz Henryk Pave. Siedziba firmy mieściła się w Warszawie przy ul. Pawiej 40 a następnie przy ul. Długiej nr 29.
Głównym przedmiotem działalności firmy była produkcja wyrobów galenteryjno-metalowych, fryzjerskich oraz toaletowych. Produkcja artykułów fotograficznych; aparatów, statywów, ramek do fotografii uruchomiona została na początku lat 30. XX w.
Wytwórnia prowadziła działalność do dnia wybuchu II wojny światowej. Bracia Pawelscy - Noech Pawelski oraz Salomon Pawelski - byli osobami narodowości żydowskiej. Można zatem przypuszczać jaki spotkał ich los po wybuchu wojny. W 1943 roku w jednej z warszawskich gazet opublikowano niżej zamieszczone ogłoszenie urzędowe.
Czy firma Kodak, największa wówczas wytwórnia fotooptyczna Świata naruszyła prawa patentowe polskiego wynalazcy? O tym niebawem w książce.
